Vlaams Congres van Leraars Wetenschappen - Inhoud

Vlaams Congres
van Leraars Wetenschappen

Workshops

Algemeen

Biologie

Chemie

Fysica

Aardrijkskunde

Workshops Biologie

Protozoa: opzetten van culturen, vitaalkleuring en microscopisch onderzoek (Volzet)

Code: B1
Omschrijving:

Hoe zet ik een cultuur (kweekje) op van protozoa zoals pantoffeldiertjes?
Alle deelnemers kunnen met de ter beschikking staande culturen tijdelijke preparaten maken van protozoa en deze bekijken onder de microscoop.
Gebruik van vitaalkleuring wordt toegelicht en zal ook door de deelnemers toegepast kunnen worden.

Deze workshop is een praktijkoefening gebaseerd op het artikel “Biodiversiteit onder de microscoop”, verschenen in het VOB jaarboek 2022.

Deelnemers brengen eigen labojas mee.
Verantwoordelijke: Frank Van Campen
Duur: 1.00 u.
Doelgroep: 2de graad; ASO, TSO
Maximum aantal deelnemers: 25
Gaat door om: 11:15-12:15 (Volzet), 15:15-16:15 (Volzet)

STEM-project: WALL-E en de laatste plant op aarde

Code: B2
Omschrijving:

Dit STEM-project hangen we op aan de Pixar-film ‘WALL-E’ om een link te maken tussen planten en leven op aarde. Leerlingen brainstormen over waarom wij planten nodig hebben en wat planten zoal nodig hebben om te groeien. Vervolgens starten ze een algenkweek op via een groei-experiment. Deze volgen ze op met microscopie. Ondertussen werken ze een fotosynthese-experiment uit. Omdat de algen zo klein zijn, verpakken ze die in algenballetjes om fotosynthese te kunnen meten. Fotosynthesesnelheid zelf wordt dan indirect bepaald via pH aan de hand van een zelfgemaakte indicatoroplossing en colorimetrie. Wanneer er een snellere fotosynthese plaatsvindt, zal er minder CO₂ in het water aanwezig zijn, wat chemisch voor minder H₂CO₃ zorgt, met een lichte pH-stijging tot gevolg.

Tijdens deze workshop lichten we de verschillende onderdelen van het STEM-project toe en ga je zelf aan de slag om algenballetjes te maken. Deze kan je meenemen om in de klas een fotosynthese-experiment uit te voeren.

Deelnemers brengen eigen labojas mee.
Verantwoordelijke: Ines Tavernier
Duur: 1.00 u.
Doelgroep: 2de graad; ASO, TSO
Maximum aantal deelnemers: 30
Gaat door om: 9:45-10:45 (Volzet), 11:15-12:15

Let’s swab: micro-organismen kweken met behulp van huis-, tuin- en keukenproducten (Volzet)

Code: B3
Omschrijving:

Heb je altijd al eens willen weten hoeveel beestjes er op een deurklink, pennenzak of smartphone aanwezig zijn? Het doel van deze workshop is om met huis-, tuin- en keukenmiddelen op een snelle wijze micro-organismen op te kweken in je klaslokaal. Laat leerlingen met wattenstaafjes interessante oppervlaktes swabben en kijk welke micro-organismen op je zelfgemaakte voedingsbodems groeien.

We leren jullie van A tot Z hoe je steriele voedingsbodems kan maken, hoe je micro-organismen kan enten, maar ook hoe je deze materialen op een veilige manier kan vernietigen.

Deelnemers brengen eigen labojas en veiligheidsbril mee.
Verantwoordelijke: Ine De Goeyse
Duur: 1.00 u.
Doelgroep: iedereen
Maximum aantal deelnemers: 20
Gaat door om: 13:45-14:45 (Volzet), 15:15-16:15 (Volzet)

Anti-Smoking Edukit: ROKEN en de gevolgen voor de mens en voor het milieu

Code: B4
Omschrijving:

De workshop omvat de beschrijving en de demonstratie van twee ANTI-SMOKING EDUKITS. Die kits zijn recent ontwikkeld voor het uitvoeren van eenvoudige proefjes in klasverband om de effecten van ROKEN aan te tonen op zowel de mens als op organismen in het milieu.
De ANTI-SMOKING EDUKIT 1 (Sigarettenrook) toont met een wimperdiertje (ciliaat) hoe sigarettenrook de werking en de beweegbaarheid van de cilia verstoort, wat eveneens gebeurt in de longcellen van de mens.
De ANTI-SMOKING EDUKIT 2 (Sigarettenpeuken) toont dat de (talrijke) chemische stoffen die uitlogen uit de (miljoenen) peuken die dagelijks in het milieu terechtkomen, toxisch zijn voor de organismen in de bodem en in zoet- en zeewater.
De resultaten van de verschillende proefjes tonen overduidelijk aan dat ROKEN schadelijk is zowel voor de mens als voor het milieu, en dat “voorkomen” (= “niet roken”) veel beter is dan te moeten “genezen” (= “de gevolgen van roken”).
Verantwoordelijke: Guido Persoone
Duur: 1.00 u.
Doelgroep: iedereen
Maximum aantal deelnemers: 100
Gaat door om: 9:45-10:45, 13:45-14:45

Fotosynthese en respiratie aantonen met CO₂-sensor en micro:bit (Volzet)

Code: B5
Omschrijving:

Een CO₂-sensor wordt via de micro:bit geprogrammeerd om data te ontvangen tijdens een fotosynthese-experiment. Spinaziebladen worden eerst afgedekt en vervolgens belicht met een plantenlamp.
De gegevens worden achteraf besproken in relatie met fotosynthese en respiratie.

Aan de deelnemers wordt gevraagd hun eigen laptop mee te brengen.
Verantwoordelijke: Natalie Dirckx
Duur: 1.00 u.
Doelgroep: 2de graad, 3de graad; ASO, TSO
Maximum aantal deelnemers: 16
Gaat door om: 11:15-12:15 (Volzet), 15:15-16:15 (Volzet)

Biodiversiteit onder druk – kraak de klimaatcode

Code: B6
Omschrijving:

Het educatief centrum PIME ontwikkelde voor de tweede graad secundair onderwijs een nieuwe activiteit rond biodiversiteit en klimaat en hoe deze twee factoren elkaar beïnvloeden. Als rode draad doorheen de activiteit worden leerlingen uitgedaagd om fake news over beide onderwerpen de wereld uit te helpen.

Tijdens onze workshop kom je meer te weten over de inhoud van de activiteit, ons proces hiernaartoe en het uiteindelijke resultaat. Hierbij staat de samenhang tussen biodiversiteit en klimaat centraal. Onderwerpen zoals ecosysteemdiensten, broeikasgassen, oorzaken en gevolgen van de klimaatverandering zullen zeker aan bod komen.
Verantwoordelijke: Silke Lueg & Rafaële Thuys
Duur: 1.00 u.
Doelgroep: 2de graad; ASO, TSO
Maximum aantal deelnemers: 40
Gaat door om: 11:15-12:15

Onderzoek op de campus bij de opleiding biologie: binnenkijken bij onderzoeksgroepen PLECO en FunMorph

Code: B7_1
Omschrijving:

De deelnemers krijgen een rondleiding in de gebouwen C en D van campus Drie Eiken.
Ze bezoeken de laboratoria van de onderzoeksgroep FunMorph - Functionele Morfologie (https://www.uantwerpen.be/en/research-groups/funmorph/ ) waar een voorstelling van het 3D²YMOX lab wordt gegeven, een platform waarmee de bewegingen van mensen en dieren in 3D kunnen worden opgemeten en geanalyseerd m.b.v. X-stralencamera’s.

De onderzoeksgroep PLECO - Planten en Ecosystemen (https://www.uantwerpen.be/en/research-groups/pleco/ ) toont hun buitenopstelling waar de effecten van de klimaatverandering op planten worden onderzocht.
Verantwoordelijke: Sam Van Wassenberghe & Ivan Nijs
Duur: 1.00 u.
Doelgroep: iedereen; ASO, TSO
Maximum aantal deelnemers: 20
Gaat door om: 9:45-10:45

Onderzoek op de campus bij de opleiding biologie: binnenkijken bij onderzoeksgroep ECOSPHERE (Ecotoxicologie) (Volzet)

Code: B7_2
Omschrijving:

De deelnemers krijgen een rondleiding in de target="_blank" Mesodroom op campus Drie Eiken.
Dit is een gecontroleerd semi-natuurlijk systeem waarin milieu- en biologische processen bestudeerd kunnen worden op een ecologisch relevante schaal van tijd, ruimte en complexiteit. De installatie bestaat uit een 1000 m² grote serre met daarin 16 grote vijvers (Ø 2 m x 1,2 m waterdiepte) en vier 5 m lange rivieren (raceways) met variabele stroomsnelheid uitgerust als respirometer.
Verantwoordelijke: Gudrun De Boeck
Duur: 1.00 u.
Doelgroep: iedereen; ASO, TSO
Maximum aantal deelnemers: 20
Gaat door om: 13:45-14:45 (Volzet)